ต่อมลูกหมากโต เป็นเพียงมีเซลล์เพิ่มขึ้น
ไม่ใช่มะเร็งต่อมลูกหมาก ผู้ป่วยส่วนมากแม้จะมีต่อมลูกหมากโตแต่ก็ไม่มีอาการ
ผู้ป่วยต่อมลูกหมากโตจะมีอาการอะไรบ้าง
อาการของต่อมลูกหมากโตเกิดจากต่อมลูกหมากโตกดท่อปัสสาวะทำให้ท่อปัสสาวะแคบ
ระยะแรกของโรค กระเพาะปัสสาวะยังแข็งแรงสามารถบีบตัวไล่ปัสสาวะออกได้
แต่เมื่อเวลาผ่านไปกระเพาะปัสสาวะอ่อนแรงไม่สามารถบีบตัวไล่ปัสสาวะ
ทำให้เกิดอาการปัสสาวะสะดุด ผู้ป่วยบางคนอาจจะไม่มีอาการจนได้รับประทานยาแก้หวัด ผลข้างเคียงของยาแก้หวัดทำให้เกิดอาการปัสสาวะไม่อก
อาการที่พบได้บ่อยคือ
1.ปัสสาวะไม่สุดเหมือนคนที่ยังไม่ได้ปัสสาวะ
2.ปัสสาวะบ่อย
3.ปัสสาวะสะดุดขณะปัสสาวะ
4.อั้นปัสสาวะไม่อยู่
5.ปัสสาวะไม่พุ่ง
6.ปัสสาวะต้องเบ่งเมื่อเริ่มปัสสาวะ
7.ต้องตื่นกลางคืนเนื่องจากปวดปัสสาวะ
*ถ้าหากผู้ป่วยยังไม่รักษาก็อาจจะเกิดโรคแทรกซ้อนตามมาได้แก่
กระเพาะปัสสาวะบีบตัวไม่ดีเกิดการคั่งของปัสสาวะและเกิดการติดเชื้อได้ง่าย ไตเสื่อม
กลั้นปัสสาวะไม่ได้ ปัสสาวะเล็ด นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
การวินิจฉัยโรคต่อมลูกหมากโต
·
เมื่อผู้ป่วยที่สงสัยว่าต่อมลูกหมากโตไปพบแพทย์แพทย์จะถามประวัติเพื่อประเมินความรุนแรงของต่อมลูกหมาก
·
ซักประวัติเกี่ยวกับโรคทั่วไป
·
ตรวจร่างกายทั่วไป
·
ตรวจต่อมลูกหมากโดยการตรวจทางทวารหนัก
·
ตรวจปัสสาวะเพื่อหาว่ามีเลือดหรือการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
·
ตรวจเลือดเพื่อประเมินการทำงานของไตและตรวจ Prostate-specific antigen (PSA) ซึ่งเป็นโปรตีนที่ผลิตจากต่อมลูกหมากค่านี้จะสูงในผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก
·
การตรวจส่องกล้อง cystoscope
เพื่อดูต่อมลูกหมาก กระเพาะปัสสาวะเป็นการตรวจที่ได้ข้อมูลมาก
·
การตรวจ x-ray เรียก
urogramหรือ IVP ( intravenous
pyelography ) โดยการฉีดสีเข้าหลอดเลือดดำ
และเมื่อสีขับเข้ากระเพาะปัสสาวะแพทย์จะสามารถเห็นตำแหน่งและความรุนแรงของการอุดกลั้นปัสสาวะ
·
การตรวจ ultrasound สามารถเห็นต่อมลูกหมาก ไต และกระเพาะปัสสาวะโดยทำผ่านทางทวารหนัก
การตรวจ Uroflowmetry เพื่อดูว่าทางเดินปัสสาวะถูกอุดมากน้อยแค่ไหน
ต่อมลูกหมากอักเสบ
ต่อมลูกหมากทำหน้าที่ในการสร้างน้ำเลี้ยงเชื้ออสุจิ
หากมีเชื้อโรคเข้าไปก็จะทำให้กดบีบต่อมลูกหมากอักเสบ
เป็นการอักเสบของต่อมลูกหมากพบได้ในผู้ชายกลางคนผู้ป่วยมักจะไปพบแพทย์ด้วยเรื่องไข้
ปัสสาวะลำบากการอักเสบของต่อมลูกหมากแบ่งได้เป็น
1.
Acute prostatitis
2.
Chronic bacterial
prostatitis
3.
Chronic
prostatitis/chronic pelvic pain syndrome พบบ่อยที่สุด
Acute prostatitis
เป็นการอักเสบของต่อมลูกหมากที่เกิดจากการติดเชื้อโรค
สาเหตุ
1.
เชื้อโรคมาจากแบคทีเรียทางเดินปัสสาวะ เชื้อที่เป็นสาเหตุที่พบบ่อยคือ . Escherichia coli โดยเชื้อจะมาตามท่อปัสสาวะแล้เข้าสู่ต่อมลูกหมากและแบ่งตัวอย่างรวดเร็วทำให้เกิดการอักเสบ
2.
จากการติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเชื้อที่เป็นสาเหตุคือ หนองใน(gonorrhea) chlamy
3.
จากการส่องกล้อง
อาการของผู้ป่วยต่อมลูกหมากอักเสบ
อาการมักจะรุนแรงและเกิดทันที
อาการที่เกิดได้แก่
·
ไข้สูงหนาวสั่น
·
ปวดตามกล้ามเนื้อ ปวดหลังและปวดข้อ
·
ปวดบริเวณอัณฑะและอวัยวะเพศ
·
ปัสสาวะบ่อย
·
ปัสสาวะไม่สุด อั้นปัสสาวะไม่ได้
·
ปัสสาวะไม่พุ่ง
·
จะมีอาการปวดเมื่อปัสสาวะ
การวินิจฉัย
เมื่อแพทย์ตรวจร่างกายและสงสัยว่าเป็นต่อมลูกหมากอักเสบแพทย์จะตรวจต่อไปนี้
· ตรวจต่อมลูกหมากทางทวารหนักพบว่าต่อมลูกหมากบวมและกดเจ็บ รายที่เกิดจากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์อาจจะมีอัณฑะอักเสบร่วมด้วย
·
ตรวจปัสสาวะพบว่ามีเม็ดเลือดขาวและเชื้อแบคทีเรียมาก
การรักษา
ยาที่ใช้รักษาคลิที่นี่
นอกจากนั้นยังใช้ยาดังต่อไปนี้รักษาเช่น ciprofloxacin, norfloxacin, ofloxacin or levofloxacin โดยให้ยา 4 สัปดาห์
Chronic bacterial
prostatitis
เป็นการติดเชื้อแบคทีเรียของต่อมลูกหมากเรื้อรังและมักจะเป็นสาเหตุของการติดเชื้อซ้ำทางเดินปัสสาวะ
มักจะติดเชื้อหลังจากทางเดินปัสสาวะอักเสบ หรือตามหลังท่อปัสสาวะอักเสบ หรือต่อมลูกหมากอักเสบ
อาการของต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรัง
อาการของผู้ป่วยแต่ละคนจะไม่ค่อยเหมือนกัน
อาการต่างๆที่พบได้คือ
·
ผู้ป่วยมักจะมีประวัติการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะเป็นๆหายๆ
·
ปัสสาวะบ่อย อั้นปัสสาวะไม่ได้
·
ปัสสาวะกลางคืน
·
เมื่อปัสสาวะจะปวด
·
ปวดบริเวณอัณฑะและอวัยวะเพศ
·
เมื่อหลั่งน้ำกามจะปวด
·
ปวดหลัง
·
ปัสสาวะมีเลือดปน
·
ปัสสาวะเล็ด
การวินิจฉัย
เนื่องจากอาการของต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรังไม่มากและชัดเจนหากสงสัยสามารถวินิจฉัยโดยการตรวจต่อมลูกหมากทางทางทวารหนัก
และนวดต่อมลูกหมากเพื่อนำสารหลังไปตรวจซึ่งจะพบเม็ดเลือดขาวมาก และเพาะเชื้อพบเชื้อแบคทีเรีย
การรักษา
·
เนื่องจากยาจะเข้าต่อมลูกหมากได้ไม่ดีดังนั้นการให้ยาอาจจะต้องให้ยา 2-3 เดือน แม้ว่าบางครั้งอาจจะฆ่าเชื้อไดไม่หมดก็อาจจะให้ยาปฏิชีวนะขนาดต่ำเพื่อป้องกันการเกิดอาการ
ยาที่นิยมใช้คือtrimethoprim-sulfamethoxazole และ fluoroquinolones
·
แช่ก้นในน้ำอุ่นจะช่วยลดอาการปวดขัดได้
·
หลีกเลี่ยงอาหารที่ระคายต่อกระเพาะปัสสาวะเช่น alcohol, citrus juices, อาหารเผ็ดๆ
และ caffeine.
·
ในรายที่เป็นเรื้อรังแพทย์อาจจะพิจารณาผ่าตัด
Chronic non-bacterial
prostatitis/chronic pelvic pain syndrome
เป็นการอักเสบของต่อมลูกหมากที่พบบ่อยที่สุดโดยเกิดจากการติดเชื้อ chlamydia หรือ ureaplasma โรคนี้อาจจะเกิดตามหลังทางเดินปัสสาวะอักเสบ หรือท่อปัสสาวะอักเสบ
อาการเหมือนผู้ป่วยต่อมลูกหมากอักเสบเรึ้อรัง
การวินิจฉัยเหมือนต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรังแต่จะไม่พบเชื้อแบคทีเรียเมื่อนำสารหลังจากต่อมลูกหมากไปเพาะเชื้อ
การรักษา
·
รักษายากยาที่ใช้ได้แก่ tetracyclin,doxycyclin ,erythromycin ต้องรักษา 6-8
สัปดาห์
·
ได้รับยาระบายหากมีอาการท้องผูก
·
การผ่าตัดเอาต่อมลูกหมากออกหากใช้ยาแล้วไม่ได้ผล
·
สวมถุงยางเมื่อมีการร่วมเพศ
·
แช่ก้นด้วยน้ำอุ่นจะช่วยลดอาการปัสสาวะบ่อย
·
ดื่มน้ำวันละอย่างน้อย 8 แก้ว
·
หลีกเลี่ยงอาหารที่ระคายต่อกระเพาะปัสสาวะเช่น alcohol, citrus juices, อาหารเผ็ดๆ
และ caffeine.
สาเหตุ
4.
เชื้อโรคมาจากแบคทีเรียทางเดินปัสสาวะ เชื้อที่เป็นสาเหตุที่พบบ่อยคือ . Escherichia coli โดยเชื้อจะมาตามท่อปัสสาวะแล้เข้าสู่ต่อมลูกหมากและแบ่งตัวอย่างรวดเร็วทำให้เกิดการอักเสบ
5.
จากการติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเชื้อที่เป็นสาเหตุคือ หนองใน(gonorrhea) chlamydia
6.
จากการส่องกล้อง
อาการของผู้ป่วยต่อมลูกหมากอักเสบ
อาการมักจะรุนแรงและเกิดทันที
อาการที่เกิดได้แก่
·
ไข้สูงหนาวสั่น
·
ปวดตามกล้ามเนื้อ ปวดหลังและปวดข้อ
·
ปวดบริเวณอัณฑะและอวัยวะเพศ
·
ปัสสาวะบ่อย
·
ปัสสาวะไม่สุด อั้นปัสสาวะไม่ได้
·
ปัสสาวะไม่พุ่ง
·
จะมีอาการปวดเมื่อปัสสาวะ
การวินิจฉัย
เมื่อแพทย์ตรวจร่างกายและสงสัยว่าเป็นต่อมลูกหมากอักเสบแพทย์จะตรวจต่อไปนี้
·
ตรวจต่อมลูกหมากทางทวารหนักพบว่าต่อมลูกหมากบวมและกดเจ็บ รายที่เกิดจากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์อาจจะมีอัณฑะอักเสบร่วมด้วย
·
ตรวจปัสสาวะพบว่ามีเม็ดเลือดขาวและเชื้อแบคทีเรียมาก
การรักษา
ยาที่ใช้รักษา
นอกจากนั้นยังใช้ยาดังต่อไปนี้รักษาเช่น ciprofloxacin, norfloxacin, ofloxacin or levofloxacin โดยให้ยา 4 สัปดาห์
Chronic bacterial
prostatitis
เป็นการติดเชื้อแบคทีเรียของต่อมลูกหมากเรื้อรังและมักจะเป็นสาเหตุของการติดเชื้อซ้ำทางเดินปัสสาวะ
มักจะติดเชื้อหลังจากทางเดินปัสสาวะอักเสบ หรือตามหลังท่อปัสสาวะอักเสบ หรือต่อมลูกหมากอักเสบ
อาการของต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรัง
อาการของผู้ป่วยแต่ละคนจะไม่ค่อยเหมือนกัน
อาการต่างๆที่พบได้คือ
·
ผู้ป่วยมักจะมีประวัติการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะเป็นๆหายๆ
·
ปัสสาวะบ่อย อั้นปัสสาวะไม่ได้
·
ปัสสาวะกลางคืน
·
เมื่อปัสสาวะจะปวด
·
ปวดบริเวณอัณฑะและอวัยวะเพศ
·
เมื่อหลั่งน้ำกามจะปวด
·
ปวดหลัง
·
ปัสสาวะมีเลือดปน
·
ปัสสาวะเล็ด
การวินิจฉัย
เนื่องจากอาการของต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรังไม่มากและชัดเจนหากสงสัยสามารถวินิจฉัยโดยการตรวจต่อมลูกหมากทางทางทวารหนัก
และนวดต่อมลูกหมากเพื่อนำสารหลังไปตรวจซึ่งจะพบเม็ดเลือดขาวมาก และเพาะเชื้อพบเชื้อแบคทีเรีย
การรักษา
·
เนื่องจากยาจะเข้าต่อมลูกหมากได้ไม่ดีดังนั้นการให้ยาอาจจะต้องให้ยา 2-3 เดือน แม้ว่าบางครั้งอาจจะฆ่าเชื้อไดไม่หมดก็อาจจะให้ยาปฏิชีวนะขนาดต่ำเพื่อป้องกันการเกิดอาการ
ยาที่นิยมใช้คือtrimethoprim-sulfamethoxazole และ fluoroquinolones
·
แช่ก้นในน้ำอุ่นจะช่วยลดอาการปวดขัดได้
·
หลีกเลี่ยงอาหารที่ระคายต่อกระเพาะปัสสาวะเช่น alcohol, citrus juices, อาหารเผ็ดๆ
และ caffeine.
·
ในรายที่เป็นเรื้อรังแพทย์อาจจะพิจารณาผ่าตัด
Chronic non-bacterial
prostatitis/chronic pelvic pain syndrome
เป็นการอักเสบของต่อมลูกหมากที่พบบ่อยที่สุดโดยเกิดจากการติดเชื้อ chlamydia หรือ ureaplasma โรคนี้อาจจะเกิดตามหลังทางเดินปัสสาวะอักเสบ หรือท่อปัสสาวะอักเสบ
อาการเหมือนผู้ป่วยต่อมลูกหมากอักเสบเรึ้อรัง
การวินิจฉัยเหมือนต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรังแต่จะไม่พบเชื้อแบคทีเรียเมื่อนำสารหลังจากต่อมลูกหมากไปเพาะเชื้อ
การรักษา
·
รักษายากยาที่ใช้ได้แก่ tetracyclin,doxycyclin ,erythromycin ต้องรักษา 6-8
สัปดาห์
·
ได้รับยาระบายหากมีอาการท้องผูก
·
การผ่าตัดเอาต่อมลูกหมากออกหากใช้ยาแล้วไม่ได้ผล
·
สวมถุงยางเมื่อมีการร่วมเพศ
·
แช่ก้นด้วยน้ำอุ่นจะช่วยลดอาการปัสสาวะบ่อย
·
ดื่มน้ำวันละอย่างน้อย 8 แก้ว
·
หลีกเลี่ยงอาหารที่ระคายต่อกระเพาะปัสสาวะเช่น alcohol, citrus juices, อาหารเผ็ดๆ
และ caffeine.
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
สาเหตุของมะเร็งต่อมลูกหมากยังไม่มีใครทราบ
แต่เท่าที่วิจัยได้พบว่าความเสี่ยงของมะเร็งต่อมลูกหมากได้แก่
·
อายุ มะเร็งต่อมลูกหมากพบในผู้ป่วยอายุมากกว่า 50ปีขึ้นไป อายุโดยเฉลี่ยประมาณ 70
ปี
·
ประวัติครอบครัว พบว่าชายที่มีพ่อ หรือพี่น้องเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากจะมีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากสูงกว่าคนทั่วไป
·
เชื้อชาติ พบไม่บ่อยในชาวเอเชียแต่พบบ่อยในอเมริกา
·
อาหาร พบว่าผู้ที่บริโภคมันจากสัตว์มากมีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ส่วนผู้ที่บริโภคผักและผลไม้จะลดโอกาสเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากผู้ที่สูบบุหรี่ก็มีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก
ยังไม่พบหลักฐานว่าการทำหมันชายทำให้มะเร็งต่อมลูกหมากเป็นมากขึ้นขณะนี้กำลังศึกษาว่า
ต่อมลูกหมากโต คนอ้วน การขาดการออกกำลังกาย การสูบบุหรี่ การเจอรังสี การติดเชื้อไวรัสบางชนิดเป็นสาเหตุของมะเร็งต่อมลูกหมากหรือไม่
เท่าที่มีหลักฐานยังไม่พบความสัมพันธ์ดังกล่าว
ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อมะเร็งต่อมลูกหมากควรตรวจอะไรบ้าง
สำหรับผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงดังกล่าวควรจะปรึกษาแพทย์ว่าเมื่อไรจึงจะตรวจหามะเร็งต่อมลูกหมาก
แม้ว่าจะไม่มีอาการ จะตรวจอะไรบ้าง และตรวจถี่แค่ไหน แพทย์จะแนะนำให้ตรวจดังที่จะแสดงข้างล่าง
แต่การตรวจดังกล่าวเป็นการตรวจว่ามีความผิดปกติที่ต่อมลูกหมากหรือไม่มิใช่บ่งว่าเป็นมะเร็ง
·
การตรวจต่อมลูกหมากทางทวารหนักโดยการที่แพทย์ใส่ถุงมือ ใช้ vaslin หล่อลื่นนิ้วมือ แล้วตรวจต่อมลูกหมากทางทวารหนักเพื่อดูว่ามีก้อน
หรือขนาดโตขึ้น
·
การตรวจหาสาร PSA ซึ่งเป็นสารโปรตีนที่ผลิตโดยต่อมลูกหมาก
ค่าจะสูงในโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก ค่าปกติจะน้อยกว่า 4 nanogram ค่าอยู่ระหว่าง 4-10 nanogram ค่านี้อยู่ระดับปานกลางถ้าค่ามากกว่า
10 ถือว่าสูงค่ายิ่งสูงโอกาสเป็นมะเร็งก็จะสูง นอกจากนี้ยังพบว่าค่า
PSA สูงพบได้ในโรค ต่อมลูกหมากโต การอักเสบของต่อมลูกหมาก ค่ามักจะอยู่ระหว่าง
4-10 nanogram
หากการตรวจดังกล่าวพบว่าผิดปกติก็จะต้องตรวจเพิ่มเพื่อยืนยันว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากหรือไม่
อาการของมะเร็งต่อมลูกหมาก
มะเร็งต่อมลูกหมากแรกเริ่มจะไม่มีอาการ
แต่หากมีอาการจะเกิดอาการเหล่านี้
·
ปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะเวลากลางคืน
·
เวลาเริ่มปัสสาวะจะลำบาก
·
ปัสสาวะไม่พุ่ง
·
เวลาปัสสาวะจะปวด
·
อวัยวะเพศแข็งตัวยาก
·
เวลาหลั่งเมื่อถึงจุดสุดยอดจะปวด
·
มีเลือดในน้ำเชื้อหรือปัสสาวะ
·
ปวดหลังปวดข้อ
อาการต่างๆเหล่านี้อาจจะเกิดในผู้ป่วยที่ต่อมลูกหมากโตหรือต่อมลูกหมากอักเสบ
การวินิจฉัยโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
เมื่อผู้ป่วยที่การตรวจเบื้องต้นสงสัยว่าจะมีปัญหาเกี่ยวกับต่อมลูกหมากแพทย์ทั่วไปจะปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง
เพื่อการวินิจฉัยต่อไปโดยทั่วไปนิยมตรวจ
·
Transrectal
ultrasonography การทำ ultrasound ต่อมลูกหมากทางทวารหนัก
·
Intravenous pyelography คือการฉีดสีเข้าหลอดเลือดดำเพื่อให้สีขับออกทางไต ไปกระเพาะปัสสาวะ
·
Cystoscope แพทย์จะส่องกล้องเข้าทางท่อปัสสาวะ
เมื่อสงสัยเป็นมะเร็งแพทย์จะใช้เข็มเจาะชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากไปตรวจทางพยาธิถ้าเป็นต่อมลูกหมากโตก็จะรักษาตามขั้นตอน
ระยะของโรค
การวางแผนการรักษาจะต้องรู้ว่ามะเร็งต่อมลูกหมากแพร่กระจายหรือยังหรือยังอยู่เฉพาะที่ต่อมลูกหมาก
โดยจะต้องมีการตรวจเพิ่มเช่นการตัดชิ้นเนื้อจากทวารหนัก การ x-ray พิเศษ ที่นิยมแบ่งเป็น 4
ระยะได้แก่ 1-4 หรือ A-D
1.
Stage 1 หรือ
A ระยะนี้ผู้ป่วยไม่มีอาการไม่สามารถตรวจพบมะเร็งต่อมลูกหมากทาง
ทวารทราบว่าเป็นโดยการผ่าตัดต่อมลูกหมากโตระยะนี้มะเร็งอยู่เฉพาะในต่อมลูกหมาก
2.
Stage 2หรือ
B สามารถตรวจได้จาการตรวจต่อมลูกหมากโดยการใช้เข็มเจาะชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากเนื่องจากค่า
PSA สูงมะเร็งยังอยู่ในต่อมลูกหมากไม่แพร่กระจาย
3.
Stage 3หรือC
มะเร็งแพร่กระจายไปเนื้อเยื่ออยู่ใกล้ต่อมลูกหมาก
4.
Stage 4 หรือDมะเร็งแพร่กระจายไปต่อมน้ำเหลืองหรืออวัยวะอื่น
5.
Reccurent หมายถึงภาวะที่มะเร็งกลับเป็นใหม่หลังจากรักษาไปแล้ว
การรักษา
แพทย์จะเลือกวิธีรักษาโดยคำนึงถึงปัจจัยต่างๆดังนี้
·
ระยะของโรคว่าแพร่กระจายหรือยัง
·
ชนิดของมะเร็ง
·
ประโยชน์ที่ได้จากการรักษา
·
ผลข้างเคียงของการรักษาและการป้องกัน
·
การรักษานี้มีผลต่อความรู้สึกทางเพศหรือไม่ มีผลต่อการปัสสาวะหรือไม่
หลังรักษามีปัญหาถ่ายเหลวหรือไม่
·
คุณภาพชีวิตหลังรักษา
วิธีการรักษา
1.
การเฝ้ารอดูอาการ เหมาะสำหรับมะเร็งที่เริ่มเป็นและผู้ป่วยสูงอายุหรือมีโรคประจำตัวที่เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจากการรักษา
2.
การผ่าตัด Prostatectomy เป็นวิธีการที่นิยมใช้ในการรักษามะเร็งในระยะเริ่มต้นซึ่งมีวิธีการทำผ่าตัดได้
3 วิธี
·
radical retropubic
prostatectomy แพทย์จะผ่าตัดผ่านทางหน้าท้องโดยตัดเอาต่อมลูกหมากและต่อมน้ำเหลือง
·
radical perineal prostatectomy
แพทย์ผ่าตัดผ่านทางผิวหนังบริเวณอัณฑะและทวารหนักโดยตัดต่อมลูกหมาก ส่วนต่อมน้ำเหลืองต้องตัดออกโดยผ่านทางหน้าท้อง
·
transurethral resection
of the prostate (TURP)เป็นการตักต่อมลูกหมากโดยการส่องกล้องผ่านอวัยวะเพศเป็นการตัดชิ้นเนื้อเพื่อให้ปัสสาวะไหลคล่อง
ถ้าผลชิ้นเนื้อต่อมน้ำเหลืองมีเชื้อมะเร็งแสดงว่ามะเร็งนั้นแพร่กระจายแล้ว
2.
Radiation therapy การให้รังสีรักษาเป็นการให้ในกรณีที่มะเร็งนั้นก้อนขนาดเล็กหรือให้หลังจากผ่าตัดต่อมลูกหมากไปแล้วการให้รังสีรักษา
อาจจะให้โดยการฉายแสงจากภายนอกหรือการฝังวัตถุอาบรังสีไว้ใกล้เนื้องอก
implant radiationหรือ brachytherapy
3.
Hormonal therapy เนื่องจากมะเร็งต่อมลูกหมากต้องใช้ฮอร์โมนในการเจริญเติบโตการให้ฮอร์โมนจะใช้ในกรณีที่มะเร็งได้แพร่กระจายแล้ว
หรือเพื่อป้องกันการกลับเป็นซ้ำหลังการรักษาซึ่งมีวิธีการรักษาดังนี้
·
การตัดลูกอัณฑะซึ่งเป็นแหล่งผลิตฮอร์โมนเพศชาย
·
การใช้ยาเพื่อลดการสร้างฮอร์โมน testosterone เช่น leuprolide, goserelin, และ buserelin.
·
ยาที่ป้องกันการออกฤทธิ์ของ androgen เช่น flutamide และ bicalutamide.
·
ยาที่ป้องกันต่อมหมวกไตไม่ให้สร้างฮอร์โมน androgen เช่น ketoconazole
and aminoglutethimide.
4.
Chemotherapy การให้เคมีบำบัดเป็นการฆ่าเซลล์มะเร็งโดยการให้สารเคมีซึ่งการรักษายังไม่ดีพบใช้ในกรณีที่โรคแพร่กระจายแล้ว
5.
ใช้สารที่กระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิหรือภูมิที่สร้างจากภายนอกเพื่อให้ภูมิต่อสู่กับเชื้อโรค
6.
cryotherapy เป็นการรักษาใหม่โดยใช้เข็มสอดเข้าในต่อมลูกหมากแล้วฉีดสาร liquid
nitrogen เพื่อแช่แข็งมะเร็งต่อมลูกหมาก
ใช้ในกรณีที่ไม่เหมาะในการผ่าตัดผลการรักษายังไม่ยืนยันว่าได้ผลดี
ผลข้างเคียงของการรักษา
1.
การเฝ้ารอสังเกตอาการผลเสียคือทำให้เสียโอกาสในการรักษามะเร็งในระยะเริ่มแรก
2.
การผ่าตัด จะทำให้เจ็บปวดในระยะแรก และผู้ป่วยต้องคาสายสวนปัสสาวะ10วัน-3 สัปดาห์
การผ่าตัดอาจจะทำให้กลั้นปัสสาวะและอุจาระไม่ได้ และอาจจะเกิดกามตายด้าน นอกจากนี้จะไม่มีน้ำเชื้อเมื่อถึงจุดสุดยอด
3.
การฉายรังสีจะทำให้ผู้ป่วยมีอาการอ่อนเพลียการผักผ่อนเป็นเรื่องที่สำคัญแต่ก็ควรออกกำลังเท่าที่จะทำได้
การฉายรังสีอาจจะทำให้ผมร่วง และอาจจะทำให้เกิดกามตายด้าน
4.
การให้ฮอร์โมนจะทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการเหมือนชายวัยทองคือมีอาการกามตายด้าน
ร้อนตามตัว
การป้องกัน
·
อาหารป้องกันมะเร็งต่อมลูกหมาก
·
มีการศึกษาว่า วิตามินอี selenium และน้ำมะเขือเทศสามารถลดการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากได้
·
การลดอาหารไขมันและเพิ่มถั่ว ผัก ผลไม้สามารถป้องกันมะเร็งได้
เมื่อไรจะรักษาต่อมลูกหมากโต
ต่อมลูกหมากโตหากไม่มีอาการไม่จำเป็นต้องรักษาจะรักษาเมื่อมีอาการมากหรือไตเริ่มทำงานไม่ดี
การรักษาต่อมลูกหมากโตมีได้กี่วิธี
1.
Watchful waiting ถ้าต่อมลูกหมากที่โตไม่เกิดอาการท่านและแพทย์ที่ดูแลท่านอาจจะตกลงว่ายังไม่จำเป็นต้องให้ยา
หรือการรักษาอย่างอื่นแต่ท่านต้องตรวจตามที่แพทย์นัดอย่างสม่ำเสมอ
เพื่อที่จะประเมินว่าต่อมลูกหมากที่โตเกิดปัญหาต่อสุขภาพหรือยัง ผู้ป่วยที่ต่อมลูกหมากโตไม่มากประมาณ1/3อาการจะดีขึ้นเอง แพทย์จะแนะนำมิให้รับประทานยาลดน้ำมูกเพราะจะทำให้อาการแย่ลง
ผู้ป่วยที่ใช้วิธีเฝ้าคอย บางท่านอาการดีขึ้น บางท่านอาการคงที่บางท่านอาการแย่ลง
2.
Alfa blocker drug
treatment เป็นยาที่ทำให้กล้ามเนื้อในต่อมลูกหมากคลายตัว ยานี้ไม่ได้โรคแทรกซ้อนหรือทำให้ต่อมลูกหมากลดลงยาที่มีอยู่คือ
doxazosin , prazosin
·
terazosin ยาจะขยายกล้ามเนื้อของหลอดเลือดและของต่อมลูกหมากทำให้ความดันโลหิตลดลงและทำให้ปัสสาวะคล่องขึ้น
·
Finasteride ยาตัวนี้ออกฤทธิ์ต่อฮอร์โมนเพศชาย testosterone รับประทานวันละครั้ง
ยาตัวนี้จะทำให้ขนาดของต่อมลูกหมากเล็กลงอาการผู้ป่วยจะดีหลังจากรับประทานไป
6 เดือนผลข้างเคียงของยาคือลดความต้องการทางเพศ
3.
การรักษาต่อมลูกหมากโตโดยไม่ใช้วิธีผ่าตัดได้แก่
·
Transurethral Microwave
Procedures โดยการใช้ความร้อนจาก Microwave ทำลายเนื้อต่อมลูกหมากผ่านทางท่อปัสสาวะเรียกการรักษานี้ว่า
transurethral microwave thermotherapy (TUMT) การรักษานี้จะทำให้ปัสสาวะไหลดีขึ้นการรักษาวิธีนี้ไม่ทำให้เกิดปัสสาวะเล็ดหรือความรู้สึกทางเพศลดลง
·
Transurethral Needle
Ablation (TUNA) โดยใช้พลังงานความร้อนจากคลื่นความถี่วิทยุทำลายต่อมลูกหมาก
การรักษาวิธีนี้ไม่ทำให้เกิดปัสสาวะเล็ดหรือความรู้สึกทางเพศลดลง
5.
Ballon dilatation โดยการสวนสายเข้าในท่อปัสสาวะและปลายสายมี ballon เพื่อขยายท่อปัสสาวะส่วนที่ต่อมลูกหมากอยู่ผลคือปัสสาวะจะไหลออกดีขึ้น
ข้อเสียอาจจะมีเลือดออกและเกิดการติดเชื้อ
6.
การผ่าตัดเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการรักษาต่อมลูกหมากโตแต่ก็มีโรคแทรกซ้อนร่วมด้วย
ข้อบ่งชี้ในการผ่าตัดต่อมลูกหมากโต
·
ปัสสาวะไม่ออก
·
ปัสสาวะล้นไปที่ไตทำให้ไตเสื่อม
·
มีการติดเชื้อปัสสาวะบ่อย
·
มีเลือดออกทางเดินปัสสาวะ
·
มีนิ่วทางเดินปัสสาวะ
วิธีการผ่าตัดมีกี่วิธี
1.
Transurethral resection
of the prostate (TURP) โดยการใส่เครื่องมือเข้าทางท่อปัสสาวะและใช้เครื่องมือตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมาก
หลังจากผ่าตัดผู้ป่วยยังคงต้องคาสายสวนปัสสาวะอีก 2-3 วัน
2.
Transurethral incision
of the prostate (TUIP) ใช้ในกรณีที่ต่อมลูกหมากไม่โตมากโดยใช้เครื่องมือใส่เข้าท่อปัสสาวะแล้วกรีดต่อมลูกหมาก
2-3 รอยไม่มีการตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากซึ่งจะลดความดันในต่อมลูกหมากทำให้ปัสสาวะออกง่ายขึ้น
3.
Open prostatectomy ใช้กรณีที่ต่อมลูกหมากโตมากโดยผ่าตัดผ่านทางหน้าท้องแล้วเอาต่อมลูกหมากออก
4.
Laser Surgery โดยการใส่เครื่องมือเข้าทางท่อปัสสาวะและปล่อยรังสีที่ต่อมลูกหมากความร้อนจากรังสีจะทำลายเนื้อต่อมลูกหมาก
หลังการผ่าตัดจะต้องปฏิบัติตัวอย่างไร
หลังการผ่าตัดจะต้องนอนโรงพยาบาล 3-10 วันโดยมีการคาสายสวนปัสสาวะไว้เพื่อล้างกระเพาะปัสสาวะ
เนื่องจากหลังการผ่าตัดจะมีเลือดออกได้หลายวัน หลังการผ่าตัดแผลยังอาจจะหายไม่ดีจึงมีข้อควรปฏิบัติดังนี้
·
ดื่มน้ำมากกว่าวันละ 8 แก้ว
·
เวลาถ่ายอุจาระอย่าเบ่งมาก
·
รับประทานผักและผลไม้ให้มากเพื่อป้องกันท้องผูก
·
อย่ายกของหนัก
·
หลีกเลี่ยงการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร
โรคแทรกซ้อนหลังผ่าตัด
1.
หลังจากเอาสายสวนท่อปัสสาวะออก จะรู้สึกปัสสาวะแรงขึ้นและอาจจะมีอาการปวดขัดในช่วงแรก
2.
กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ซึ่งเป็นช่วงแรกของการผ่าตัด
3.
อาจจะมีเลือดออกได้ หากปัสสาวะมีเลือดออกไม่หยุดให้ปรึกษาแพทย์
4.
โรคแทรกซ้อนเกี่ยวกับความรู้สึกทางเพศ
·
การแข็งตัวของอวัยวะเพศ ถ้าหากก่อนผ่าตัดอวัยวะเพศสามารถแข็งตัวได้หลังผ่าตัดก็แข็งตัวได้เนื่องจากการผ่าตัดไม่ทำให้ความรู้สึกทางเพศลดลง
·
การหลั่งน้ำเชื้อ ผู้ป่วยเมื่อร่วมเพศและถึงจุดสุดยอดแต่จะไม่มีการหลั่งน้ำออกเนื่องจากน้ำเชื้อจะไหลกลับเข้ากระเพาะปัสสาวะซึ่งไม่อันตราย
·
การถึงจุดสุดยอด ผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถทำการบ้านได้ดีเหมือนก่อนผ่า
อาการต่อมลูกหมากโต (Benign Prostatic
Hyperplasia)
อาการต่อมลูกหมากโตในเพศชายเป็นอีกโรคหนึ่งที่เกิดขึ้นจากความผิดปกติของการเจริญเติบโตของต่อมลูกหมากในวัยเด็ก
ก่อนจะมาแสดงอาการตอนอายุมากแล้ว โดยเฉพาะช่วงอายุ 30-40 ปี ซึ่งต่อมลูกหมากเป็นอวัยวะที่อยู่รอบท่อปัสสาวะติดกับกระเพาะปัสสาวะ
และมีหน้าที่สร้างน้ำหล่อเลี้ยงตัวเชื้ออสุจิ ดังรูป
